بحران چیست؟
شاید بتوان از جمله بهترین تعاریف برای بحران را به “یک رویداد غیرمنتظره که تهدیدی اساسی برای اهداف استراتژیک سازمان ایجاد میکند” و یا “وضعیتی با زمان تصمیمگیری محدود، تهدید بالا و ماهیت غافلگیرکننده” اشاره نمود.
یک بحران را معمولا با چهار ویژگی آن می شناسند:
الف) عدم قطعیت:در شرایط بحران، سازمانها با اطلاعات ناقص و عدم قطعیت در مورد وضعیت موجود و پیامدهای احتمالی مواجه میشوند. این عدم قطعیت دارای ابعادی دوگانه می باشد که عبارتند از “اطلاعات ناقص” که فقدان آن میتواند منجر به اشتباهات استراتژیک شود و “پیامدهای غیرقابل پیشبینی” که میتواند به تشدید بحران منجر شود.
ب) فوریت: بحرانها نیاز به اقدام فوری دارند تا خسارات کاهش یابد و وضعیت تحت کنترل درآید. همین موضوع فوریت خود در دو بعد مورد بررسی قرار می کیرد. یکی “اقدام فوری” است که طی آن سازمانها باید به سرعت تصمیمگیری کنند و اقداماتی را برای مدیریت بحران انجام دهند و دیگری “کاهش خسارت”است که هدف اصلی در این مرحله، کاهش خسارات مالی و انسانی و بازگرداندن سازمان به وضعیت عادی است.
ج) تهدید هستهای: بحرانها معمولاً بهعنوان تهدیدهایی برای حیات سازمان تعریف میشوند که میتوانند در ابعاد مختلفی مانند مالی، انسانی و اعتباری تأثیر بگذارند. از بعد مالی این تهدیدات معمولا شامل کاهش درآمدها، افزایش هزینهها و در نهایت آسیب به سودآوری سازمان می باشند. از بعد انسانی نیز شامل خطر برای جان و سلامت کارکنان، که میتواند به کاهش روحیه و بهرهوری منجر شود نهایتا از بعد اعتباری نیز تهدیداتی مانند آسیب به شهرت و اعتبار سازمان، که میتواند منجر به از دست دادن مشتریان و فرصتهای تجاری شود، را در بر می گیرد.
د) نیاز به تصمیمگیری استراتژیک: تصمیمگیری استراتژیک در شرایط بحران به معنای انتخاب و اجرای گزینههای مؤثر برای مدیریت و پاسخ به بحران است. این فرآیند شامل ارزیابی وضعیت فعلی، تجزیه و تحلیل گزینهها و انتخاب بهترین راهحلها برای کاهش آسیبها و بازگرداندن سازمان به وضعیت پایدار از طریق اجرای مناسب اقدامات و نظارت براجرای درست آنها می باشد.